اثربخشی آموزش شناختی­ ­رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان

دکتر سیمین حسینیان¹

 دکتر سوگند قاسم زاده²

 زهرا علوی³

 مریم هاشمی­ بخشی⁴

چکیده

سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقشهای خود و نحوه عملکرد در نقشهاست که تحت تأثیر عوامل متعدد ازجمله خانواده قرار دارد. مادر، نخستین فردی است که روابط اجتماعی را با فرزند خود برقرار می­کند. وجود مشکلات رفتاری چون پرخاشگری در مادر می­تواند زمینه­ ساز ناسازگاری در فرزند شود. لذا هدف از انجام دادن این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان است. به همین منظور از میان دانش ­آموزان دختر مقطع دبیرستان منطقه 12 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1392، 50 نفر با روش نمونه­ گیری گزینش هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. دانش ­آموزان و مادرانشان به­ ترتیب پرسشنامه ­های سازگاری اجتماعی و پرخاشگری را در دو مرحله پیش و پس ­آزمون تکمیل کردند. مادران طی ده جلسه (دو روز در هفته و هر جلسه به مدت 3 ساعت) تحت برنامه آموزشی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری قرار گرفتند. داده ­های حاصل با روش تحلیل کوواریانس و اندازه­ گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج معناداری در هر دو مقیاس را نشان داد. در مجموع می­ توان گفت که آموزش شناختی ـ رفتاری مادران پرخاشگر منجر به کاهش پرخاشگری مادران و افزایش سازگاری اجتماعی فرزندان می­شود.

کلید واژگان: آموزش شناختی ـ رفتاری، پرخاشگری، سازگاری اجتماعی

___________________________

تاریخ دریافت: 15/5/93                             تاریخ  پذیرش:  19/11/93

1. استاد دانشگاه الزهرا(س)                                                                                                      hosseinian@alzahra.ac.ir

2. دکتری روانشناسی، دانشگاه تهران                                                                                            s.ghasemzadeh@ut.ac.ir 

3. کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت دانشگاه آزاد اسلامی                                                         zahra_alavi27@yahoo.com

4. دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی                                                                              mhb4549@yahoo.com