واگرایی فرهنگی، نوعی ناهمسویی و ناهمنوایی در ارزشها، نگرشها و رفتارها میان نسلهای مختلف یک جامعه است. شناخت عوامل مؤثر بر واگرایی فرهنگی در ارزشهای اجتماعی والدین و فرزندان از موضوعات مهم جامعه ایران است که در پژوهش حاضر با رویکرد کمّی مورد بررسی قرار گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش، همۀ خانوادههای شهر تهران در ردۀ سنی 15 تا 60 سال بودند که با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای 384 نفر (202 والد و 182 فرزند) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه واگرایی ارزشهای اجتماعی، میزان استفاده از رسانههای جمعی، دینداری، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و سبک تربیتی والدین بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS و نرم افزار AMOS استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که میزان استفاده از رسانههای ارتباطی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و سبک تربیتی سختگیرانه و آزادمنشانۀ والدین به طور مثبت و دینداری و سبک تربیتی مقتدرانه به طور منفی با واگرایی فرهنگی در ارزشهای اجتماعی والدین و فرزندان مرتبط اند. یافتههای حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که در حدود 44/5 درصد از تغییرات میزان واگرایی ارزشهای اجتماعی والدین و فرزندان با متغیرهای پیشبین قابل تبیین هستند. همچنین پارامترهای مدل تحلیل عاملی واگرایی ارزشهای اجتماعی در سطح اطمینان 95 درصد معنادارند. از این رو، میتوان نتیجه گرفت که گسترش روزافزون رسانههای جمعی، افزایش سطح اقتصادی- اجتماعی والدین و سبکهای تربیتی سختگیرانه و سهل گیرانه منجر به واگرایی فرهنگی بیشتر در نسلهای مختلف جامعه میشوند و به عکس، تقویت دینداری و سبک تربیتی مقتدرانه و معتدل والدین میتواند با احتمال کاهش واگرایی فرهنگی همراه باشد.
Rahmati Kazzaz M, Shiri, Ph.D. T, Sabouri Khosroshahi, Ph.D. H. Factors Related to Cultural Divergence in the Social Values among Two Generations of Families in Tehran. QJFR 2020; 17 (3) :27-48 URL: http://qjfr.ir/article-1-1595-fa.html
رحمتی کزاز مهناز، شیری طهمورث، صبوری خسروشاهی حبیب. عوامل مؤثر بر واگرایی فرهنگی در ارزشهای اجتماعی دو نسل والدین و فرزندان در تهران. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش. 1399; 17 (3) :27-48