تحلیل محتوای کتب درسی پایه­ های برگزیده از جنبه بازتاب کاستیهای  الگوهای تولید و مصرف خانواده

دکتر عبدا... انصاری¹

چکیده

این مقاله به گزارش پژوهشی اختصاص دارد که چگونگی پرداختن به کاستیهای مربوط به الگوهای مصرف و تولید در کتب درسی برگزیده را بررسی کرده است. فهرست کاستیها برگرفته از بررسی مستندات و یافته‌های پژوهشی پیشین است. روش تحقیق تحلیل محتوا و شیوه تحلیل داده‌ها آنتروپی شانون و اندازه‌گیری ‌فراوانی است. جامعه آماری کتب درسی برگزیده پایه‌های ششم ابتدایی و هفتم و هشتم دوره متوسطه اول بود که همگی بررسی شدند. ابزار تحقیق سیاهه تحلیل محتوا است که روایی آن از طریق تحلیل محتوا و پایایی آن براساس الگوی پایایی اسکات برابر با 83/0 برآورد ‌شد. یافته‌ها نشان دادند که در پایه ششم از مجموع هفت کاستی ”آسیبهای الگوی مصرف“، به سه کاستی ”اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید“، ”مصرف توأم با اتلاف و اسراف“ و ”رعایت نشدن عدالت میان -نسلی در مصرف منابع عمومی“، در پایه هفتم به پنج و در پایه هشتم تنها به کاستی ”مصرف توأم با اتلاف و اسراف“ اشاره شده است. در بخش کاستیهای الگوهای تولید در کتب پایه ششم تنها به مؤلفه ”بهره‌وری پایین“، در پایه هفتم تنها به مؤلفه ”بی‌تناسبی رشد واردات با رشد تولید درقالب یک پرسش“، اشاره شده ولی در پایه هشتم به هیچ یک از کاستیهای الگوهای تولید پرداخته نشده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که از ظرفیت کتب درسی برای پرداختن به ”آسیبهای الگوی مصرف و تولید“ به خوبی استفاده نشده است.

کلید واژگان: الگوهای تولید، کتب درسی، ارزشیابی، تحلیل محتوا، آنتروپی شانون

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تاریخ دریافت: 7/4/93                    تاریخ پذیرش: 19/11/93

1. عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش                                                                 Abd_ansari@yahoo.com