نقش خشونت خانواده علیه دانش‎آموزان در بزهکاری آنان

دکتر محسن حاجی‎تبار فیروزجائی¹

دکتر حسن حاجی‎تبار فیروزجائی²

نازنین خوشبخت³

دکتر سعید مذبوحی­⁴

چکیده

بر اساس نتایج پژوهشهای انجام گرفته کودکان و نوجوانان به سبب رشد نیافتگی عاطفی و هیجانی نسبت به سایر گروهها بیشتر در معرض آسیبهای ناشی از خشونت هستند و یکی از تبعات آن افزایش میزان بزهکاری در آنان است. از این رو، هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی رابطه خشونت خانواده علیه دانش‎آموزان دبیرستان شهرستان بابل با بزهکاری آنان در سال تحصیلی 92–1391 است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری، شامل تمامی دانش‎آموزان دختر و پسر دوره متوسطه‎ شهرستان بابل به تعداد 3750 نفر (1835 نفر پسر و 1915 نفر دختر) بوده که با روش نمونه­ گیری تصادفی طبقه ­ای و بر اساس جدول کرجسی و مورگان 351 نفر (179 نفر دختر و 172 نفر پسر) به عنوان نمونه آماری انتخاب شده‏اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه‎های محقق ساخته خشونت با 16 سؤال و بزهکاری با 35 سؤال است که روایی آنها به تأیید متخصصان گروه حقوق جزا و جرم شناسی، جامعه‎شناسی، روانشناسی و روان‎سنجی رسیده و با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ، پایایی آنها به ترتیب 85/0 و 78/0 محاسبه شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون، t مستقل و تحلیل واریانس) استفاده شده است. نتایج نشان داد که میان خشونتهای روانی، جسمانی و کلامی خانواده علیه دانش‎آموزان با بزهکاری آنان رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین در میزان بزهکاری دانش‎آموزان براساس سطح سواد والدین و جنسیت تفاوت معنادار وجود دارد، اما در میزان بزهکاری دانش‎آموزان براساس محل سکونت تفاوت معنادار وجود ندارد.

کلید واژگان: بزهکاری، خشونت، خشونت روانی، خشونت جسمانی، خشونت کلامی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تاریخ دریافت: 15/1/94                      تاریخ پذیرش: 9/12/94

1. استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه مازندران، نویسنده مسئول                      hajitabar62@yahoo.com

2. استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، ایران                                      hajitabar@yahoo.com

3. دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی خانواده درمانی، پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی  nazaninkhoshbakht62@gmail.com

4. دکتری مطالعات برنامه درسی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات                                       smazbohi@gmail.com