بررسی تصورات و کج‌فهمی‌های دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی درباره مفهوم انرژی

دکتر عابد بدریان ¹

پریوا صفری²

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، بررسی تصورات و کج‌فهمی‌های دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی درباره مفهوم انرژی است. این مفهوم از مفاهیم مرتبط با زندگی روزانه است که پایه و اساس علوم فیزیک، شیمی و زیست شناسی را تشکیل می‌دهد و در اغلب برنامه‌های درسی، یادگیری آن از همان پایه‌های اولیه دوره ابتدایی پیشنهاد شده است. 136 نفر از دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی از دو آموزشگاه دولتی منطقه 14 شهر تهران به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند و در این مطالعه شرکت کردند. برای گردآوری اطلاعات، از یک آزمون تشخیصی حاوی نه سؤال باز-پاسخ استفاده شده است.پاسخهای دانش‌آموزان در قالب توضیحات داده شده و همچنین شرکت در مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای ارزیابی میزان درک دانش‌آموزان، روش ارزیابی مفهومی به کار رفته است. بررسی پاسخهای داده شده به سؤالهای پرسشنامه نشان داد که دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی کج‌فهمی‌های بسیار در زمینه مفهوم انرژی، ماهیت و ساختار انرژی، تبدیل انرژی، منابع انرژی و مفهوم کار دارند و آموخته‌های آنان در پایه‌های پایین‌تر مانع بروز این کج‌فهمی‌ها نشده است و با وجود اینکه برخی از آنان درک مفهومی از انرژی داشتند، باز هم توجه و دقت کافی در آموزش مفاهیم مرتبط با تبدیل و تغییر انرژی و همچنین منابع انرژی ضرورت دارد. بر پایه این یافته‌ها بازبینی برنامه‌های درسی و مواد آموزشی علوم تجربی دوره ابتدایی، در سازماندهی مفاهیم مرتبط با انرژی و مدل‌سازی آنها در کتابهای درسی نیازمند دقت کافی و توجه ویژه است.

کلید واژگان: تصورات، کج‌فهمی، انرژی، دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تاریخ دریافت: 25/8/94                    تاریخ پذیرش: 13/6/95

1. عضو هیات علمی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی،پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران(نویسنده مسئول)ab.badrian@gmail.com

2. دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه­ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوبsafaripariva@gmail.com