بررسی وضعیت هویتی دانش‌آموزان و باز­اندیشی در کارکردهای آموزش و پرورش

محمد امینی[1]

علی یزدخواستی[2]

رضا جعفری هرندی[3]

چکیده

یکی از مهم­ترین اهداف و کارکردهای نظام­های آموزش و پرورش، فراهم ساختن شرایط لازم برای رشد هویت دانش‌آموزان است.

هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل وضعیت هویتی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر اصفهان در راستای تأمل و بازاندیشی در کارکردهای نظام آموزشی و برنامه ­های درسی می­باشد. با توجه به نقش و اهمیت رشد موزون و یکپارچه هویت در شکوفایی ویژگی­ها و قابلیت­های مختلف دانش‌آموزان مقطع متوسطه که در مرحله حساس رشد هویت خود به سر می­برند، این تحقیق تلاش کرده است تا تصویری روشن و دقیق از وضعیت موجود هویت دانش‌آموزان در ابعاد فردی، اجتماعی، دینی و ملی ارائه نماید. جامعه آماری این تحقیق، دانش‌آموزان سال  سوم  مقطع متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 90-1389 بودند که به روش نمونه ­گیری خوشه ­ای تصادفی چند مرحله ­ای نمونه ­ای شامل 294 دانش ­آموز انتخاب گردیدند. ابزار جمع ­آوری اطلاعات، یک پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا  بود. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر آن می­باشد که دانش‌آموزان مورد تحقیق از نظر هویت فردی و ملی در سطح مناسبی قرار داشتند؛ ولی از نظر هویت دینی و اجتماعی، ضعیف و کمتر از حد متوسط بودند. همچنین میان دانش‌آموزان دختر و پسر از نظر هویت فردی و دینی تفاوت معناداری وجود داشت. از  نظر هویت فردی، پسران  و از  جنبه هویت دینی، دختران دارای وضعیت بهتری بودند. در عین حال رابطه معناداری بین وضعیت اشتغال  مادران و هویت دانش‌آموزان در بعد اجتماعی مشاهده گردید.

واژگان کلیدی: هویت، هویت اجتماعی، هویت ملی، هویت فردی، هویت دینی